تحلیل فاندامنتال در خرید ارز دیجیتال

در تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال، تحلیلگر باید بر اساس عوامل و شرایط بنیادی موثر بر ارزش یک ارز دیجیتال، برای آینده آن تصمیم بگیرد. در این روش، تحلیلگر یک سری از فاکتورها و عوامل موثر بر قیمت ارز دیجیتال مورد نظر خود آنالیز کرده و سپس در یک جمع بندی نهایی، به این ارزیابی می رسد که آیا سرمایه گذاری در این ارز دیجیتال می تواند مفید باشد یا خیر؟ تحلیل بنیادی بر اساس بررسی کلان داده های اثر گذار بر قیمت و فارغ از نمودار قیمتی، در تایید سرمایه گذاری و اعتبار سنجی سهم ها و ارزهای دیجیتال صورت می پذیرد. اما تحلیل بنیادی و تکنیکال همچون دو بال پرواز، دو چشم بینا و دو پای حرکت برای فعالیت در بازارهای مالی عمل می کنند.

معیارهای تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال:

1- بررسی پروژه شامل:

1-1- وایت پیپر (White Paper):

وایت پیپر عموما در هدر یا فوتر وب سایت تیم توسعه دهنده منتشر می گردد که شامل چندین صفحه با متن انگلیسی می باشد و راهنمایی است که به صورت خلاصه، خوانندگان را در مورد یک مسئله پیچیده آگاه می کند و فلسفه تیم آن رمز ارز را در این مورد ارائه می دهد. این کار برای کمک به خوانندگان، درک مسئله و تصمیم گیری در مورد اینکه آیا مایل هستند روی آن ارز سرمایه گذاری کنند است. در صورت نیاز به مطالعه وایت پیپر و ضعف در زبان انگلیسی می توان از دو راهکار ترجمه وایت پیپر در Google Translate و یا جستجوی وایت پیپر ترجمه شده در وبلاگ های معتبر فارسی استفاده نمود.

وایت پیپر شامل موارد ذیل می باشد:

1-1-1- تاریخچه پیدایش

1-1-2- فناوری و مکانیسم مورد استفاده

*. کوین یا توکن است؟ به ارز دیجیتالی که بلاکچین خود را داشته باشد کوین می گویند و ارز دیجیتالی را که بر روی یک بلاک چین دیگر سوار می شود توکن می نامند. بررسی الگوریتم اجماع آن بلاک چین و در نتیجه متمرکز بودن یا غیر متمرکز بودن آن ارز دیجیتال می تواند ملاک مهمی در سرمایه گذاری بلند مدت روی یک ارز دیجیتال باشد.

*. دفتر توزیع کل برای ثبت اطلاعات پروژه چیست؟ Blockchain، Tangle، DAG و یا غیره.

*. امنیت آن چگونه تامین می شود؟

*. متمرکز است یا غیر متمرکز؟ (توضیح اینکه ارزهای دیجیتال غیر متمرکز ارجح می باشند)

1-1-3- کاربرد و هدف پروژه (Use Case)

1-1-4- نقشه راه (Road Map) برای ارتقاء و افزودن ویژگی های جدید

توجه داشته باشید که وایت پیپرها را تیم پروژه می نویسند و بدیهی است که در گزارش خود تنها از پروژه خود تعریف و تمجید می کنند، اما با بررسی عمیق میزان صحت و عملکرد رمز ارز نسبت به وایت پیپر، و محاسبه انحراف معیار تیم توسعه دهنده در مدت زمان توسعه نسبت به نقشه راه و همچنین بررسی توانایی و امکانات تیم توسعه دهنده می توان از نقاط ضعف و زوایای پنهان پروژه آگاه گردید. چنانچه یک پروژه، از رودمپ یا نقشه راه اعلامی خود عقب تر باشد می توان انتظار داشت که سرمایه گذاران کمتری نسبت به سرمایه گذاری در این ارز مشتاق باشند.

1-1-5- طرح عرضه و توزیع کوین ها یا توکن ها

1-2- تیم تشکیل دهنده:

بررسی و اعتبار سنجی سابقه و رزومه مدیران و تیم توسعه دهندگان رمز ارز از طریق های ذیل قابل دسترسی می باشد:

1-2-1- بخش درباره ما (About) یا تیم در وب سایت طراحی شده

1-2-2- پروفایل لینکدین (Linkedin) تیم اجرایی

1-2-3- پروفایل توئیتر پروژه و اعضای تیم

1-3- بررسی وضعیت شبکه های اجتماعی ارز (Community):

یکی از نکاتی که برای سرمایه گذاری در یک ارز دیجیتال باید مورد توجه قرار بگیرد، بررسی وضعیت حضور یک ارز در شبکه های اجتماعی است. برای اینکار لازم است، قبل از سرمایه گذاری بر روی یک ارز با مراجعه به کانال و گروه تلگرام، صفحات توئیتر، اینستاگرام، دیسکورد (Discord) و ردیت (Reddit) آن ارز، از نظرات سرمایه گذاران آگاهی پیدا کند. همچنین می توان با جستجوی هشتگ این ارز به عنوان مثال #ETH برای اتریوم علاوه بر مطالعه مطالب نوشته شده در این مورد از میزان داغ بودن این هشتگ در توئیتر نیز آگاهی یابد. علاوه بر این با مراجعه به صفحه آن ارز در سایت کوین مارکت کپ نیز می تواند در قسمت چت از نظرات سایر کاربران این سایت در مورد این ارز آگاهی یابد.

1-4- دسته بندی و بررسی ارزهای رقیب پروژه:

برای بررسی رقبای پروژه رمز ارز لازم است ابتدا نسبت به دسته بندی نوع و نحوه عملکرد رمز ارزها اقدام نمود تا مقایسه ارز انتخابی با سایر رقبا به درستی صورت پذیرد. به عنوان مثال:

– پول دیجیتالی: ارزهای دیجیتالی که به عنوان ابزار پرداخت به جای پول باشند. مثل: Bitcoin و Litecoin

– ارزهای دیجیتال امن: ارزهای دیجیتال غیر قابل رهگیری هستند مثل: Monero، Zcash، Horizen، Secret، Decred، Oasis Network

– ارزهای خدمت دهنده: ارزهایی که برای ارائه یک خدمت به وجود آمدند مثل: Cardano، Polkadot و Ethereum

– استیبل کوین ها: ارزهایی که پشتوانه طلا، نقره، پلاتین، نفت و یا پول فیات دارند. مثل: USD Coin، PaxG و Theter

– توکن کاربردی: ارزهای دیجیتالی که برای یک روند و کار خاص ساخته شده اند. مثل: Binance Coin، Chainlink، Filecoin، IOTA، Golem، Zilliqa، Bittorrent و Basic Attention Token

– ارزهای اوراق بهادار: ارزهای دیجیتالی هستند که سهام شرکت ها را به شکل یک دارایی دیجیتالی درآورده اند. مثل APPL، TSLA، MSFT

1-5- اخبار و رویدادهای پیش رو

اخبار مثبت عموما جهت افزایش قیمت ارز دیجیتال تاثیر کوتاه مدت مثبت خواهند داشت و باعث ایجاد کندل های شارپ صعودی می گردد و توصیه می شود از منابع اصلی و انگلیسی معرفی شده استفاده شود. در صورت گذشت زمان و انتشار اخبار در وب سایت های دیگر و یا وبلاگ های فارسی از اثر گذاری خبر برای نوسان گیری کاسته خواهد شد. به عنوان مثال دو منبع اخبار به شرح ذیل معرفی می گردد:

*. وب سایت Cryptopanic.com در بخش News که اپلیکیشن نیز دارد.

*. وب سایتCoinmarketcal.com در بخش News و همچنین بخش رویدادها در صفحه اصلی

1-5-1- اخبار مشارکت یا ادغام با پروژه های سرشناس دیگر

1-5-2- اخبار مورد استقبال قرار گرفتن رمز ارز توسط پذیرنده های بزرگ و جدید می تواند در افزایش قیمت رمز ارز تاثیر بزرگی داشته باشد. از بزرگترین پذیرنده های ارز دیجیتال می توان به PayPal، Microsoft، Starbucks، CoinCards، KFC Canada و Burger King Netherlands اشاره نمود.

1-5-3- اخبار وضع قوانین جدید یا موضع گیری سیاسی حکومت ها که در روند حرکتی قیمت ارز دیجیتال مؤثر خواهد بود.

1-5-4- رویدادهای پیش رو

رویدادهای پیش رو را می توان از بخش اخبار و یا رویدادهای وب سایت های معتبر و فعال در زمینه ارز دیجیتال مانند Investing، Cointelegraph، Coingeko و Coinmarketcal مشاهده نمود و به ترتیب تأثیر گذاری در قیمت عبارتند از:

Hard Fork / Listing / Coin Burn / Upgrade و Update / Token Swap / Soft Fork / Staking / Mainnet Launch / Partnership / Governance و Summit / AMA / Meetup / Workshop / DApps Launch / Airdrop / Bounty

به عنوان مثال:

– لیست شدن در صرافی (Exchange Listing): اگر قبل از لیست شدن یک ارز دیجیتال در یک صرافی معتبر از اخبار آن مطلع شویم در صورت خرید با قیمت مناسب، ارز دیجیتال خریداری شده پس از لیست شدن در صرافی می تواند به صورت موقت رشد قیمتی زیادی را تجربه نماید.

– نشست خبری (AMA) در یوتیوب و توئیتر: AMA مخفف عبارت Ask Me Anything به معنای هر چه از من میخواهی بپرس! است. در واقع رویدادی است که اعضای تیم سازنده یک ارز در کانال یوتیوب یا پیج توئیتر خود برگزار می کنند و در آن زمان مقرر، افراد می توانند بی واسطه هر سوالی که داشته باشند را از اعضای تیم اجرایی بپرسند. برای سرمایه گذاری در یک ارز بهتر است وضعیت AMA های برگزار شده قبلی یک ارز یا حتی AMA های نزدیک مورد بررسی قرار گیرد.

1-6- حامیان پروژه

حامیان پروژه اشخاصی هستند که بسته به اعتباری که برای خود دارند، روی قیمت و بازار اثر مثبت و یا منفی دارند و می توانند با انتشار اخبار، باعث بالارفتن و پایین آمدن سریع قیمت ارز های دیجیتال (Pump & Dump) شوند. رتبه فعالیت اشخاص مهم و تاثیر گذار در هر سال را می توان در بخش People وب سایت Cointelegraph مشاهده و در خصوص آن ها مطالعه و نسبت به فالو کردن صفحه Twitter آن ها اقدام نمود.

1-6-1- اشخاصی که اعتبار رسانه ای دارند به عنوان مثال:

* ایلان ماسک (Elon Musk) مدیرعامل شرکت های Tesla Motors و SpaceX

* جک دورسی (Jack Dorsey) مدیرعامل اسبق Twitter که در 21 نوامبر 2021 استعفا و جای خود را به پاراگ آگراوال (Parag Agrawal) داد.

* مایک تایسون (Mike Tyson) بوکسور معروف آمریکایی

* مارک کیوبن (Mark Cuban) کارآفرین و سرمایه دار آمریکایی

* اسنوپ داگ (Snoop Dogg) رپر مشهور آمریکایی

* استیون سیگال (Steven Seagal) بازیگر مشهور آمریکایی

* کانیه وست (Kanye West) رپر مشهور آمریکایی

1-6-2- اشخاصی که به عنوان توسعه دهندگان و دست اندرکاران ارزهای دیجیتال اعتبار درون سیستمی و رسانه ای دارند. به عنوان مثال:

* چانگ پنگ ژائو (Changpeng Zhao) مؤسس صرافی بایننس (Binance Exchange)

* ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) بنیان گذار و خالق اتریوم

* جیهان وو (Jihan Wu) مدیرعامل شرکت تولید ماینرهای بیت مین (BITMAIN)

* برایان آرمسترانگ (Brian Armstrong) مدیرعامل صرافی کوین بیس (Coinbase Exchange)

* چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) بنیانگذار کاردانو و یکی از بنیان گذاران اصلی اتریوم

* گوین وود (Gavin Wood) بنیانگذار پولکادات و کوزاما و یکی از بنیان گذاران اصلی اتریوم

* دن شولمن (Dan Schulman) مدیرعامل شرکت پی پل (PayPal)

1-6-3- اشخاصی که اعتبار سیاسی دارند به عنوان مثال:

* شی جین پینگ (Xi Jinping) رئیس جمهور چین

* جو بایدن (Joe Biden) رئیس جمهور آمریکا

* نجیب ابوکیله (Nayib Bukele) رئیس جمهور السالوادور

* سایر دولت ها

1-7- شرکای تجاری پروژه (Joint Venture)

تصور کنید اگر شریک تجاری پروژه X، شرکت Binance Lab باشد، ما با اطمینان خاطر بیشتری می توانیم در پروژه X سرمایه گذاری کنیم. در زیر منتخبی از شرکای تجاری معروف را معرفی می نماییم:

Binance Labs، Kucoin Labs، Coinbase Ventures، A16Z، Pantera Capital، Paradigm، Polychain Capital، Sequoia Capital، DragonFly Capital

Animoca Brands، UBISOFT (در زمینه بازی های تحت بلاک چین)

1-8- اقتصاد توکن (Tokenomics)

توکنومیکس از ترکیب ترکیب دو کلمه توکن (Token) و اکونومیکس (economics) به معنای اقتصاد تشکیل شده است و شامل چهار مورد اصلی زیر می شود:

1-8-1- مدل ارائه دارایی:

در صورتی که توکن ارائه شده مانند بیت کوین، لایت کوین و بیت کوین کش قابل استخراج (Minable) باشد، ارزش توکن بالاتر از حالتی می باشد که توکن قبل از عرضه توسط سازندگان آن استخراج (Pre-Mined) و در کیف پول آن ها ذخیره شده باشد. زیرا در صورتی که بخش اعظمی از توکن ها در اختیار تعداد معدودی از افراد باشد، جهت سودآوری شخصی، در زمان رشد قیمت نسبت به افزایش عرضه اقدام خواهند نمود و این موضوع باعث فشار فروش و کاهش قیمت توکن خواهد شد. همچنین هر چقدر تعداد کل توکن های یک پروژه محدودتر باشد و یا برنامه های توکن سوزی یک پروژه بیشتر باشد، ارزش بالاتری را خواهد داشت.

نحوه ماین یا استخراج و تایید تراکنش ها که در وایت پیپر ارزها قید گردیده است که در ذیل به مثال هایی از آن می پردازیم:

گواه اثبات کار: پروژه هایی مانند بیت کوین که در آن ها سود و تایید تراکنش ها بر اساس کار بیشتر، میزان تجهیزات قدرتمندتر، میزان برق مصرفی بیشتر و اینترنت پرسرعت تر می باشد. که به خاطر مشکلات مذکور، محدودیت های انرژی، ممانعت دولت ها و سختی شبکه عموماً پروژه ها به سمت Proof of Stake هدایت می شوند.

گواه اثبات سهام: (نسبت به Proof of Work ارجح می باشد.) پروژه هایی مثل اتریوم نسل 2، کاردانو و پولکادات هستند و در این پروژه ها استیک کننده بیشتر ارزها دیجیتال سود و امتیاز بالاتری در تایید تراکنش ها و همچنین سیستم رأی گیری دارا می باشد. از مزایای این پروژه ها استفاده از تجهیزات کمتر، برق مصرفی کمتر و نیاز به سرمایه بیشتر جهت استیک ارز دیجیتال می باشد. که قفل شدن حجم سرمایه بیشتر در ارز دیجیتال باعث بالا رفتن اعتبار و قیمت آن خواهد شد.

1-8-2- ارزش توکن: ارزش ذاتی، ارزش سوداگری

در ذیل به معرفی چند روش جهت محاسبه ارزش ذاتی یک توکن می پردازیم:

* مقایسه توکن با بزرگترین ارز دیجیتال موجود که در حال حاضر بیت کوین می باشد که به اصطلاح Flippening نامیده می شود.

* جستجوی پروژه های همگن و دارای همبستگی و بررسی نقاط قوت توکن جدید نسبت به آن ها

* بررسی میزان پذیرندگانی که پروژه را قبول کرده اند و با آن قرارداد بسته اند.

ارزش سوداگری بازار: که معمولاً از مشاهده حمایت ها و مقاومت ها و وضعیت چارت تکنیکال می توان مشاهده نمود.

1-8-4-تأمین سرمایه اولیه پروژه به دو روش ذیل امکان پذیر می باشد:

1-8-4-1-تأمین سرمایه اولیه یک ارز دیجیتال به صورت کلان توسط یک یا چند سرمایه گذار

1-8-4-2- تامین سرمایه به صورت عرضه اولیه که بنا به تصمیم تیم و امکانات تیم توسعه دهنده ارز دیجیتال به چندین روش از جمله روش های ذیل انجام می شود.

عرضه ICO (Initial Coin Offering): عرضه اولیه در وب سایت ارز دیجیتال

عرضه IEO (Initial Exchange Offering): عرضه اولیه توسط یک صرافی متمرکز

عرضه IDO (Initial Dex Offering): عرضه اولیه توسط یک صرافی غیر متمرکز

توضیح مهم: توجه شود که عرضه اولیه دارای محدودیت عرضه برای هر کیف پول به صورت ضد نهنگ (Anti-Whale) باشد.

9-1- مشارکت ها

مشارکت ها با یک ارز دیجیتال باعث افزایش قیمت آن خواهد شد و به دو بخش ذیل تقسیم می گردند:

1-9-1- مشارکت درون زنجیره ای مانند مشارکت بیت کوین و بیت کوین کش (BTC-BCH) یا همکاری لایه یک

1-9-2- مشارکت برون زنجیره ای مانند مشارکت بیت کوین و پی پل (BTC-PayPal)

1-10- کاربرد ها و فعالیت های پروژه (Use Case)

پروژه ای که یک صنعت را بهبود بخشد، توسعه دهد و یا انقلابی در آن ایجاد نماید می تواند پروژه مناسبی باشد. با بررسی کاربرد و فعالیت های پروژه ارز دیجیتال انتخابی می توان رقبا و سود آوری آن را در وب سایت Coinmarketcap بخش Categories مشاهده و بررسی های مورد نیاز را انجام داد.

به عنوان مثال:

دسته Video Streaming: ارزهایی مثل Theta یا Verasity

دسته IOT: ارزهایی مثل VeChain و IOTA

دسته AI & Big Data: ارزهایی مثل The Graph، Ocean Protocol و Fetch.ai

2- معیارهای بازار

2-1- ارزش کل بازار (Market Cap) که از ضرب تعداد میزان ارزهای دیجیتال در گردش (Circulating Supply) در قیمت لحظه ای ارز دیجیتال (Price) محاسبه می گردد. ارزهایی که ارزش بازار پایین تری دارند پر ریسک تر هستند و برای سرمایه گذاران تازه کار پیشنهاد نمی شوند. هر چه ارزش بازار یک ارز دیجیتال بیشتر باشد احتمال سرمایه گذاری توسط سرمایه گذاران خرد در آن بیشتر است و در نتیجه انتظار می رود نقد شوندگی آن نیز در قیمت های بالاتر در دسترس تر باشد.

2-2- حجم نقدینگی و اندازه معاملات شامل موارد ذیل:

2-2-1- تفاوت قیمت خرید و فروش: هر چقدر نرخ قیمت های عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان به یکدیگر نزدیک تر و در اینصورت تعداد تراکنش های خرید و فروش بیشتر باشد، آن ارز دیجیتال پویا تر و دارای اطمینان بیشتری خواهد بود.

2-2-2- حجم معاملات (Volume): هر گاه حجم معاملات در یک ارز دیجیتال بالا رود، یکی از پارامترهای ورود سرمایه گذاران جدید به پروژه و رشد قیمتی آن خواهد بود. باید به این نکته نیز توجه نمود که بالارفتن حجم معاملات ناشی از فروش بی رویه هولدر ها و خارج شدن از ارز نباشد.

2-2-3- شاخص Money Flow Index (MFI): این شاخص که در اندیکاتور های تریدینگ ویو و همچنین صرافی ها موجود می باشد ورود نقدینگی به ارز را نمایش می دهد.

2-3- شاخص NVT ارزش شبکه نسبت به میزان تراکنش ها (Network Value Transaction): که از تقسیم حجم تراکنش های یک ارز دیجیتال (Volume 24h) بر ارزش کل بازار (Circulating Supply) محاسبه می گردد. به صورت تجربی اگر عدد شاخص NVT پایین تر از 15 بود یکی از نشانه های رشد قیمت در بازه طولانی مدت می باشد و اگر بالاتر از عدد 15 بود یکی از نشانه های کاهش قیمت در بازه طولانی مدت خواهد بود.

2-4- بررسی وضعیت صرافی هایی که این ارز دیجیتال در آنها لیست شده است از بخش Exchange در وب سایت کوین مارکت کپ و بررسی کیف پول هایی که می توان آن ارز را در آنها نگه داری کرد از بخش Wallets سایت کوین مارکت کپ امکان پذیر است.

2-5- بررسی شاخص Fundamental Crypto Asset Score (FCAS)

این شاخص بر اساس سه پارامتر به شرح ذیل تعیین می گردد و از عدد 0 تا 1000 به پروژه های ارز دیجیتال نمره می دهد که خروجی نمرات در 5 رده تقسیم می گردند:

مقدار S (Superb): با مفهوم عالی که شامل امتیاز 900 لغایت 1000 می باشد.

مقدار A (Attractive): با مفهوم جذاب که شامل امتیاز 750 لغایت 899 می باشد.

مقدار B (Basic): با مفهوم مبتدی که شامل امتیاز 650 لغایت 749 می باشد.

مقدار C (Caution): با مفهوم احتیاط که شامل امتیاز 500 لغایت 649 می باشد.

مقدار F (Fragile): با مفهوم شکننده که شامل امتیاز زیر 500 می باشد.

5-2-1- استفاده کاربران از پروژه بر اساس کیف پول های تحت کاربری شامل

– طبقه بندی آدرس های کیف پول

– عملکرد سهام گذاران ارز دیجیتال (Stakers)

– عملکرد ماینرها

5-2-2- عملکرد توسعه دهنده ارز دیجیتال

امتیاز برنامه نویسان پروژه در تغییرات کدها، بهبود کدها و پذیرنده های کدهای جدید که از ارزیابی داده ها در GitHub و GitLab بدست می آید.

5-2-3- ریسک پذیری و عملکرد در سناریوهای مختلف بازار

بررسی ریسک و رفتار قیمت ارز دیجیتال در روندهای پر ریسک و سناریوهای مختلف در عین داشتن نقدینگی بالا

2-6- شاخص ROI (Return On Invest)

نرخ بازگشت سرمایه از زمان عرضه تاکنون

2-7- رشد اکوسیستم:

2-7-1- آیا این ارز توانسته یک اکوسیستم و یا زیرمجموعه هایی برای خود تشکیل دهد و در واقع پروژه های قوی در زمینه های مختلف آیا قانع شده اند بخشی از اکوسیستم این ارز باشند؟ به زبان ساده، هر چه اکوسیستم یک ارز دیجیتال، بیشتر رشد کند؛ انتظار می رود آن ارز دیجیتال نیز رشد قیمتی را تجربه کند.

2-7-2- پاداش وفاداری هولدر بودن استیکینگ و یا ایردراپ: آیا به ازای سرمایه گذاری در اکوسیستم یک ارز، پاداشی برای هولدرها در نظر گرفته شده است. توجه داشته باشید که این نکته از اهمیت کمتری نسبت به بقیه نکات برخوردار است و فقط از آن جهت بیان شده است که می تواند سرمایه گذاران بیشتری را متقاعد به سرمایه گذاری در یک ارز کند.

3- معیار تحولات درون زنجیره ای (On-Chain)

3-1- سرعت تراکنش ها در شبکه بلاکچین مربوطه

3-2- سرعت تایید کنندگان بلاک ها

3-3- بررسی تبادلات درون زنجیره ای (On-Chain) که خود دارای آیتم های بسیاری بوده و می توان از طریق سایت های زیر آنها را بررسی کرد:

https://glassnode.com

https://www.intotheblock.com

https://coinmetrics.io

3-4- بررسی و مقایسه کارمزد تراکنش ها

چک لیست تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال