نمایش دو بعدی تغییرات قیمت یک دارایی را نمودار یا چارت قیمت آن دارایی (Price Chart) می گوییم. نمودارها انواع مختلفی دارند که با توجه به کاربرد آن ها هر کدام در جای خود قابل استفاده اند.

چارت ها فعالیت مالی میلیون ها شرکت کننده در بازار را ترکیب کرده و نمایش می دهند. این شرکت کننده ها می توانند انسان ها یا ربات (الگوریتم) باشند. نمودارها از دو محور افقی و قائم تشکیل شده اند. محور افقی، نشان دهنده زمان و محور قائم نشان دهنده قیمت است.

 

انواع چارت قیمت

1- چارت کندل استیک (Candlestick)

2- چارت هیکن آشی ( Heiken Ashi Chart)

3- چارت میله ای (Bars Chart)

4- چارت خطی (Line Chart)

5- چارت بیس لاین یا خط پایه (Baseline Chart)

6- چارت مساحتی (Area Chart)

7- چارت شمعی توخالی (Hollow Candle Chart)

8- چارت رنکو (Renko Chart)

9- چارت خط شکست (Line Brake Chart)

10- چارت نقطه ای و شکلی (Point and Figure Chart)

11- چارت کاگی (Kagi Chart)

12- چارت محدوده ای (Range Chart)

 

1- چارت کندل استیک (Candlestick)

نمودار کندل استیک، نوعی نمودار قیمت است که قیمت های بالا، پایین، باز شدن و بسته شدن یک دارایی را در یک دوره زمانی مشخص نشان می دهد. به دلیل اینکه شکل این نمودارها شبیه شمع است به آن “کندل استیک یا شمعدان” می گویند. هر کندل نمایش دهنده چهار قیمت؛ بالاترین قیمت، پایین ترین قیمت، قیمت باز شدن کندل و قیمت بسته شدن کندل است.

بخش میانی کندل با نام بدنه، نشان دهنده این است که آیا قیمت بسته شدن بالاتر از قیمت باز شدن بوده است یا پایین تر از آن.

اگر قیمت بسته شدن یک کندل، بالاتر از قیمت باز شدن آن باشد آن کندل صعودی بوده و با رنگ سبز نشان داده می شود. اگر قیمت بسته شدن یک کندل، پایین تر از قیمت بسته شدن آن باشد آن کندل نزولی بوده و با رنگ قرمز نشان داده می شود.

خط های عمودی بالا و پایین بدنه کندل را سایه (Shadow – Wick) می نامند. سایه های شمع ها نیز بالاترین و پایین ترین قیمت روز را نشان می دهند.

کندل استیک ها، متناسب با قیمت های باز شدن، بسته شدن، قیمت بالا و پایین دارای انواع مختلفی هستند.

کندل استیک ها، احساسات و هیجانات سرمایه گذاران در بازار را به شکل تصویری در می آورند، به این ترتیب تحلیلگران تکنیکال می توانند زمان مناسب خرید و فروش را با تحلیل نمودارهای شمعی به دست آورند. به عنوان مثال، کندلی صعودی (بدنه سبز یا سفید رنگ) در یک محدوده حمایت تشکیل شود، می تواند نشانه ای قوی از صعود قیمت باشد.

برعکس، اگر کندلی نزولی (بدنه قرمز یا سیاه) در یک محدوده مقاومت  شکل بگیرد، می تواند نشانه ای قوی از افت قیمت باشد.

2- چارت هیکن آشی (Heiken Ashi)

هیکن آشی، یک عبارت ژاپنی به معنای “کندل میانگین” است. نمودار هیکن آشی نیز نشان دهنده 4 قیمت باز شدن، قیمت بسته شدن، حداقل و حداکثر قیمت می باشد. با این تفاوت که این قیمت ها برای هر کندل هیکن آشی بر اساس فرمول های زیر به دست می آید:

• قیمت باز شدن کندل هیکن آشی: برابر میانگین قیمت باز شدن و بسته شدن کندل قبل است.
• بیشترین قیمت کندل هیکن آشی: حداکثر مقدار از سه عدد قیمت باز شدن، قیمت بسته شدن و بیشترین قیمت در نمودار کندل استیک است.
• کمترین قیمت کندل هیکن آشی: حداقل مقدار از سه عدد قیمت باز شدن، قیمت بسته شدن، کمترین قیمت در نمودار کندل استیک است.
• قیمت بسته شدن کندل هیکن آشی: برابر مجموع چهار قیمت باز شدن، بسته شدن، کمترین و بیشترین قیمت تقسیم بر عدد 4 است.

بین نمودار کندل استیک و کندل هیکن آشی چند تفاوت عمده وجود دارد. نمودار هیکن آشی ظاهر تمیزتری دارد. چون اساسا از متوسط نوسان ها ساخته شده است. به عبارت بهتر نویز بازار در آن گرفته شده است.

تفاوت دیگر این است که قیمتی که در نمودار کندل استیک نشان داده می شود قیمت واقعی آن دارایی است. از آنجایی که در هیکن آشی از متوسط قیمت استفاده می شود، قیمت جاری کندل ممکن است با قیمت بازار یکسان نباشد. به همین دلیل بسیاری از پلتفرم های رسم نمودار در محور y دو قیمت را نشان می دهند: یکی برای محاسبه نمودار هیکن آشی و دیگری برای قیمت فعلی دارایی.

معنای کندل ها در نمودار هیکن آشی

نمودار هیکن آشی، معمولا 5 سیگنال اصلی تولید می کند که با کمک آن ها می توانید روندها و موقعیت های خرید را شناسایی کنید:

• کندل های سبز از روند صعودی خبر می دهند و شاید بهتر باشد که با دید بلند مدت با آن ها بمانید و از پوزیشن های کوتاه مدت خارج شوید.
• شمع های صعودی (سبز) که سایه پایینی نداشته باشند، نشان دهنده یک روند صعودی قدرتمند هستند.
• کندل هایی که بدنه ای کوتاه دارند و دارای سایه در بالا یا پایین خود هستند نشانگر تغییری در روند قیمت دارایی هستند. معامله گرانی که ریسک پذیری بیشتری دارند معمولا در این جا وارد معامله می شوند ولی بقیه منتظر کندل تاییدیه می مانند تا تصمیم گیری نمایند.
• کندل های قرمز از روند نزولی خبر می دهند و شاید بهتر باشد با رعایت مدیریت سرمایه وارد پوزیشن فروش استقراضی شوید.
• کندل های قرمزی که سایه بالا ندارند نشان دهنده یک روند نزولی قدرتمند هستند. معامله گران پر ریسک در این جا معمولا وارد پوزیشن فروش استقراضی می شوند ولی کم ریسک تر ها منتظر پولبک و کندل های تاییدیه می مانند.

این سیگنال ها می توانند شناسایی روندها و فرصت های معاملاتی را نسبت به نمودار کندل استیک معمولی راحت تر نمایند. نمودار کندل هیکن آشی به معامله گران کمک می کند تا در ابتدای روند صعودی دارایی خود را نگه دارند. همیشه بهتر است؛ تا زمانی که رنگ کندل های هیکن آشی از رنگ سبز به قرمز تغییر نکرده، در آن دارایی بمانید. البته تغییر رنگ کندل ها لزوما به معنای پایان روند نیست و می تواند وقفه قیمتی کوتاهی را نشان دهد، ولی بهتر است نسبت به این علایم آگاه باشید.

 

3- چارت میله ای (Bars Chart)

نمودار میله ای از یک سری خطوط عمودی ساخته شده است. این خطوط عمودی چهار قیمت باز شدن، بسته شدن، حداقل و حداکثر قیمت نشان داده می شود. قیمت باز و بسته شدن با خط افقی روی خطوط عمودی چارت نمایش داده می شود. قیمت باز شدن در یک خط عمودی نمودار میله ای، خطی است که در سمت چپ میله عمودی قرار دارد و قیمت بسته شدن نیز در سمت راست کشیده می شود. اگر خط سمت چپ میله عمودی، بالاتر از خط سمت راست آن باشد، آن میله صعودی است و اگر خط سمت راست بالاتر از خط سمت چپ باشد پس آن میله نزولی است.

 

4- چارت خطی (Line Chart)

ساده ترین نوع نمودار، نمودار خطی است. در این نوع نمودار؛ فقط قیمت های بسته شدن نمایش داده می شود و اطلاعات دیگری مانند قیمت باز شدن و حداقل و حداکثر قیمت را نمی توان از این چارت قیمت متوجه شد. گرچه می توان در تنظیمات ترسیم نمودار از قیمت های دیگری نیز برای ترسیم آن استفاده کرد ولی در کل بهتر است که از پیش فرض خود چارت استفاده کرد. نمودار خطی، همان نمودار میله ای است با این تفاوت که فقط قیمت بسته شدن نمایش داده می شود و این قیمت ها به یکدیگر وصل می شوند.

 

5- چارت بیس لاین یا خط پایه (Baseline)

در این نوع نمودار، با انتخاب یک خط پایه (قیمت) در هر تایم فریم زمانی دلخواه می توانید مشاهده کنید که آیا دارایی بالاتر یا کمتر از قیمت حد پایه دلخواه است. این خط پایه روی 50% قیمت کنونی تنظیم شده است، اما می توانید با انتخاب و بالا و پایین کردن آن، خط پایه را از 0% (پایین ترین نقطه در نمودار) به 100% (بالاترین نقطه در نمودار) تغییر دهید. نمودار بیس لاین تغییرات نسبی قیمت را نسبت به یک خط پایه انتخابی نشان می دهد و این می تواند برای تحلیل نوسانات قیمت بسیار مفید باشد.

6- چارت مساحتی (Area Chart)

نمودارهای مساحتی معمولاً برای نشان دادن تغییرات چند کمیت در گذر زمان استفاده می‌شوند. در این نمودارها مساحتی که زیر هر خط اشغال‌ شده است اهمیت دارد.

7- چارت شمعی توخالی (Hollow Candle)

نمودار شمعی توخالی، سری داده ها را با استفاده از دنباله ای از کندل استیک ها ترسیم می کند. یک کندل استیک منفرد از یک بدنه و سایه تشکیل شده است. تمام طول سایه های کندل؛ نشان دهنده فاصله از بیشترین قیمت و کمترین قیمت است. بدنه کندل نیز به فاصله بین قیمت باز شدن و قیمت بسته شدن می گویند.

سایه می تواند در دو انتها یا هر طرف باشد. یک سایه در بالای بدنه نشان دهنده فاصله بیشترین قیمت از قیمت باز شدن/ قیمت بسته شدن (بسته به رنگ کندل) است. یک سایه در پایین بدنه نشان دهنده فاصله کمترین قیمت از قیمت باز شدن/قیمت بسته شدن (بسته به رنگ کندل است.

نکات نمودار شمعی توخالی

• کندل های توخالی صعودی نامیده می شوند و قیمت بسته شدن آن ها از قیمت باز شدنشان بیشتر است.
• کندل های تو پر نزولی نامیده می شوند و قیمت بسته شدن آن ها از قیمت باز شدنشان کمتر است.
• اگر حاشیه کندل سبز باشد قیمت بسته شدن آن بیشتر از کندل قبل می باشد.
• اگر حاشیه کندل قرمز باشد قیمت بسته شدن آن کمتر از کندل قبل می باشد.

8- چارت رنکو (Renko Chart)

رنکو از کلمه ژاپنی Renga به معنی آجر گرفته شده است. این نمودار، تغییرات قیمت را نشان می دهد و تغییرات کوچک قیمت را حذف می کند و باعث نمایش روند به صورت بهتر و دقیق تر می شود. این نمودار متشکل از بخش هایی به نام آجر است که به آن بلاک یا جعبه نیز می گویند. چارت رنکو در کنار ابزارهای دیگر تحلیل مانند کندل استیک ها می تواند بسیار مفید باشد.

در این نمودار، زمان مورد توجه قرار نمی گیرد و این نمودار تنها متمرکز بر تغییرات قیمت است.

قوانین چارت رنکو

• آجر‌ها همیشه یکدیگر را در گوشه لمس می‌کنند.
• در هر ستون عمود تنها یک آجر موجود خواهد بود.
• آجر‌های رو به بالا در اثر بسته شدن قیمت در بالای بلاک قبلی ایجاد شده‌اند و یا این که قیمت بسته شدن آنها برابر حداکثر قیمت بلاک قبلی بوده است.
• اگر قیمت از حد بسته شدن آجر قبلی بالا‌تر رود اما در نهایت در قیمتی پایین‌تر از قیمت بسته شدن آن بلاک بسته شود، آجر بعدی رسم نخواهد شد.
• آجر‌های رو به پایین در اثر بسته شدن قیمت در پایین‌تر از قیمت بسته شدن آجر قبلی ایجاد می‌شوند.
• اگر قیمت از حد بسته شدن آجر قبلی پایین‌تر رود اما در نهایت در قیمتی بالا‌تر و یا در همان قیمت قبلی بسته شود، آجر بعدی رسم نخواهد شد.
• اگر قیمت بالا رود و در بالای سطح مورد نیاز برای رسم آجر بعدی بسته شود و در زیر یک آجر دوم باشد، تنها یک آجر رسم می‌شود. در مورد پایین رفتن قیمت به این شیوه نیز باز همین امر صادق است.
• اگر قیمت به اندازه چندین آجر حرکت کند، این آجر‌ها پی در پی رسم می‌شوند.

متاسفانه تریدر بعد از بسته شدن یک آجر می‌تواند آجر بعدی را مشاهده کند و این یعنی از دست دادن تعدادی از وقایعی که در این بازه زمانی روی داده است. در بازار‌های بی‌روند، ممکن است برای مدتی طولانی آجر جدیدی مشاهده نکنیم و این باعث عقب افتادن از قافله می‌شود. پس این نوع نمودار بیشتر برای بازار‌های روند‌دار یعنی بازار‌های صعودی و نزولی جواب می‌دهد و در بازار‌های بدون روند چندان مفید واقع نمی‌شود. این نوع نمودار تنها زمان را نادیده نمی‌گیرد، بلکه حجم را نیز نادیده می‌گیرد و این باعث غیر قابل استفاده شدن اندیکاتور‌های برجسته‌ای مانند مک‌دی (MACD) می‌شود.

 

9- چارت خط شکست (Line Brake Chart)

نمودارهای شکست خط از سبک نمودار ژاپنی مشابه نمودارهای کاگی و رنکو تقلید می کنند، به این ترتیب که فواصل زمانی را نادیده می گیرند و فقط بر روی حرکات قیمت تمرکز می کنند. نمودارهای شکست خط توسط یک سری از نوارهای رو به بالا و یا پایین (که به آن ها خط نیز می گویند) ساخته می شوند.

نوارهای رو به بالا (سبز رنگ) نشان دهنده افزایش قیمت و نوارهای رو به پایین (قرمز رنگ) نشان دهنده کاهش قیمت هستند. کلید استفاده از نمودارهای شکست خط، تنظیمات تعداد خطوط تعریف شده توسط کاربر است. نمودار شکست خط، قیمت بسته شدن فعلی را می گیرد و آن را با قیمت پایانی نوار قبلی مقایسه می کند رایج ترین تنظیم تعداد خطوط 3 است. این بدان معناست که قیمت بسته شدن خط فعلی با قیمت بسته شدن خط 2 دوره قبل مقایسه می شود. اگر قیمت فعلی بالاتر باشد، نوار صعودی و اگر پایین تر باشد، نوار نزولی است.

روش محاسبه خط

هر قیمت بسته شدن خط جدید سه نتیجه ممکن دارد

• خط جدید، همان رنگ – هنگامی که قیمت در همان جهت گسترش می یابد.
• خط جدید، رنگ متفاوت – زمانی که تغییر قیمت به اندازه‌ای بزرگ باشد که تغییر قیمت را تضمین نماید.
• بدون خط جدید – زمانی که قیمت تغییر نمی کند یا برگشت به اندازه کافی بزرگ نیست که خط جدید را تضمین کند.

کاربر مقدار تعداد خطوط را تعریف می کند. سپس قیمت بسته شدن خط فعلی با بسته شدن خط قبلی مقایسه می شود. مقدار پیش فرض تعداد خطوط، عدد 3 است. یعنی قیمت بسته شدن خط فعلی، با بسته شدن 2 خط قبل مقایسه می شود (خط فعلی به اضافه 2 خط قبلی مجموعاً 3 می شود). سپس خط مناسب بر اساس دستورالعمل های بالا ترسیم می شود (یا ترسیم نمی شود).

 

10- چارت های نقطه ای و شکلی PnF (Point and Figure Chart)

نمونه دیگری از نوع نمودار است که صرفاً بر حرکت قیمت متکی است و زمان را در نظر نمی گیرد. به این ترتیب نمودارهای نقطه ای و شکلی شبیه به نمودارهای Renko، Kagi و Line Break هستند. در نگاه اولیه به نمودارهای PnF، می توان مشاهده نمود که آنها از یک سری ستون با علامت های X و O تشکیل شده اند. ستون های تشکیل شده از علامت X نشان دهنده افزایش قیمت و ستون های متشکل از علامت O نشان دهنده کاهش قیمت هستند. کاربردهای بسیار مهم این نمودار مشاهده خطوط حمایت و مقاومت و همچنین تغییر روندها می باشد.

فضایی را که هر یک از علامت های X و O  اشغال می کنند، اندازه جعبه (Box Size) می نامند. اندازه جعبه مقداری است که در بخش تنظیمات چارت توسط کاربر استفاده کننده از آن تعیین می شود. اندازه جعبه را میتوان عددی ثابت یا حتی درصد نوساناتی که اندیکاتور  ATR نشان میدهد تعیین نمود.

هنگامی که قیمت به اندازه کافی در جهت روند فعلی حرکت می کند، یک X یا O جدید به آن ستون اضافه می شود. همچنین زمانی که قیمت به اندازه کافی در جهت مخالف بسته می شود، یک ستون جدید با یک X یا یکO  (برعکس ستون قبلی) آغاز می گردد. مقدار دیگری که در بخش تنظیمات چارت توسط کاربر تعیین می شود مقدار برگشت روند یا (Reversal Amount) نام دارد. مقدار برگشت تعداد جعبه است که قیمت باید حرکت کند تا یک حرف جدید یا یک ستون جدید ایجاد شود. حال مقدار فاصله ای که قیمت می بایست حرکت نماید تا یک حرف یا ستون جدید تشکیل شود را فاصله برگشت یا  (Reversal Distance) می گویند و از ضرب اندازه جعبه  (Box Size) در مقدار برگشت روند (Reversal Amount) محاسبه می شود. بنابراین اگر اندازه جعبه روی 1 (1 دلار) و مقدار معکوس روی 3 تنظیم شود، برای اینکه حرف جدیدی به نمودار اضافه شود، قیمت باید 3 دلار حرکت نماید.

در مورد حروف و ستون ها دو قانون وجود دارد:

• هر ستون باید X یا O باشد. هرگز نمی توان دو حرف متفاوت در یک ستون وجود داشته باشد.
• ستون های X و ستون های O همیشه متناوب خواهند بود. شما هرگز دو ستون X را در کنار هم نخواهید دید و برعکس.

 

11- چارت کاگی (Kagi Chart)

به گفته استیو نیسون ، نویسنده کتاب Beyond Candlesticks ، نمودارهای کاگی در اواخر قرن نوزدهم در ژاپن اختراع شد. کلمه Kagi از هنر ژاپنی چاپ روی چوب گرفته شده است. همچنین کاگی یا کلید به وسیله L شکلی گفته می شد که برای تنظیم تراز کاغذ جهت چاپ استفاده می شد. از این رو گاهی به Kagi Chart عنوان معادل آن یعنی Key Chart هم می گویند.

نمودار کاگی از یکسری خطوط عمودی (سبز برای روند صعودی و قرمز برای روند نزولی) تشکیل شده اند که با خطوطی افقی کوتاه سبز یا قرمز به هم متصل گردیده اند. مشابه نمودارهای رنکو در این نمودارها نیز زمان در نظر گرفته نمی شود و نمودار فقط بر اساس تغییر قیمت شکل می گیرد.

شروط تشکیل نمودار کاگی به شرح ذیل می باشد:

• نقطه شروع اولین قیمت بسته شدن می باشد و تا زمانی که قیمت ها در جهت روند صعودی یا نزولی خود حرکت کنند خط کاگی نیز ادامه دار خواهد بود.
• خطوط عموی سبز رنگ (که یانگ نیز نامیده می شوند) در جهت روند صعودی و خطوط عمودی قرمز رنگ (که یین نیز نامیده می شوند) در جهت روند نزولی تشکیل می شوند.
• هنگامی که تغییرات قیمت به حدی رسید که کاربر چارت کاگی در تنظیمات چارت وارد نموده است، خط عمودی بسته و خط افقی تشکیل می شود و پیرو آن جهت خط عمودی معکوس و تغییر روند ایجاد می شود. متغیر بازگشت روند را میتوان عددی ثابت یا درصد تغییرات یا حتی درصد نوساناتی که اندیکاتور ATR نشان میدهد تعیین نمود.

نکته مهم آن است که کاربر چارت می بایست متغیر مورد نیاز چارت را بر اساس تجربه و آزمایشات قبلی (بک تست) از تغییرات قیمتی دارایی مورد معامله انتخاب نماید و در صورت خطای کاربر اطلاعات ارائه شده در نمودار نیز به همان نسبت تغییر خواهد نمود.

یک نمودار کاگی شامل پنج نوع خط به شرح ذیل می باشد:

• خطوط عمودی صعودی (خطوط یانگ): این خطوط به رنگ سبز و نشان دهنده روند صعودی می باشند.
• خط های عمودی نزولی (خطوط یین): این خطوط به رنگ قرمز و نشان دهنده روند نزولی می باشند.
• خطوط عمودی پیش بین صعودی: این خطوط به رنگ سبز کم رنگ می باشند و صعود قیمت را پیش بینی می نمایند.
• خط های عمودی پیش بین نزولی: این خطوط به رنگ قرمز کم رنگ می باشند و نزول قیمت را پیش بینی می نمایند.
• خطوط افقی: این خطوط به رنگ خط عمودی قبل خود تشکیل می شوند و هنگامی که یک خط صعودی به یک خط نزولی تبدیل می شود، به خط افقی تشکیل شده شانه می گویند. و هنگامی که یک خط نزولی به یک خط صعودی تبدیل شود، خط افقی تشکیل شده کمر نامیده می شود.
• در برخی از نمودارهای کاگی خطوط با ضخامت های مختلف ترسیم می شوند. در اینصورت حجم معاملات در خطوط ضخیم تر بالاتر می باشد.

نمودار قیمت کاگی برای کاربران بسیار ساده می باشند. و نویزها و تغییرات قیمتی کوچک را نادیده می گیرند. از موارد استفاده از آن می توان به تعیین خطوط حمایت و مقاومت معتبر و همچنین سیگنال گیری تغییر روند اشاره نمود.

استیو نیسون، که محبوبیت استفاده از چارت های کاگی را برای کاربران دوچندان نمود در مورد ساده ترین روش استفاده از آن ها می گوید:

• به یانگ بخرید، به یین بفروشید. به صورت معکوس به خط بالا خرید کنید و به صورت معکوس به خط پایین بفروشید.
• بر اساس روش تجربی استیو نیسون، معامله گران معمولاً پس از تشکیل 9 شانه یا کمر متوالی می بایست در انتظار تغییر روند باشند.

 

12- چارت محدوده ای (Range Chart)

این نوع نمودار قیمت نیز بر روی تغییرات قیمت تمرکز می کنند و زمان و حجم معاملات را نادیده می گیرند. این کار باعث حذف نویزهای مارکت می شود. زمانی یک محدوده جدید ساخته می شود که تغییرات قیمت به حدی که توسط کاربر تعیین گردیده است، برسد.

محدوده ها چگونه ساخته می شوند؟

• محدوده ها دارای یک نقطه شروع و یک نقطه پایان هستند. آن ها می توانند صعودی و یا نزولی باشند. اگر نقطه پایان، کمتر از نقطه شروع بود این محدوده نزولی خواهد بود و اگر نقطه پایان، بزرگتر از نقطه شروع بود این محدوده صعودی خواهد بود. فاصله نقطه شروع تا پایان یک محدوده برابر با میزان تغییرات قیمت است.
• زمانی که نقطه شروع یا پایان با مقدار بازه ی محدوده که توسط کاربر تعیین شده است، رسید، تشکیل محدوده به پایان رسیده است.
• اگر قیمت در محدوده [بیشترین قیمت، کمترین قیمت] محدوده باشد نقطه بسته شدن محدوده تغییر می کند.
• اگر قیمت به محدوده [بیشترین قیمت، کمترین قیمت] برخورد کند محدوده بسته می شود و محدوده جدید شروع می شود.

نظرات کاربران